Άρθρο στον "Καθημερινό Τύπο" της Καβάλας, 05.05.2010

Μετριοκρατία, ανικανότητα και ιδιωτία, … εν τω δημοσίω βίω!

Η Ελλάδα εδώ και δεκαετίες έχει μετατραπεί σε χώρα όπου επικρατεί η μετριοκρατία, αντί της αξιοκρατίας. Μία απλή απόδειξη του γεγονότος αυτού είναι η έλλειψη επαγγελματικής διεξόδου αξίων συμπατριωτών μας, με αποτέλεσμα την διαρροή ικανότατου επιστημονικού δυναμικού στο εξωτερικό¹.

Εδώ και δεκαετίες επικρατεί στην Ελλάδα μία “άτυπη συμφωνία των μετρίων” ώστε κάθε ικανός άνθρωπος να είναι στο περιθώριο. Έτσι επιβιώνουν οι μέτριοι σε όλα τα επίπεδα. Ο μέτριος φυσικά δεν θα έχει την απαιτούμενη γνώση για την θέση την οποία κατέχει, ούτε και εμπειρία. Επομένως, οι αποφάσεις του θα είναι άστοχες και λανθασμένες. Εάν βέβαια προσθέσουμε και το προσωπικό όφελος μέσω των συγκεκριμένων αποφάσεων έχουμε ένα μείγμα καταπληκτικό. Ο μέτριος τα σοβαρά θέματα τα υποβαθμίζει, περιστοιχίζεται επίσης από μετρίους και κόλακες, ώστε και οι εισηγήσεις ή συμβουλές να είναι απολύτως του ίδιου υψηλού επιπέδου! Ας δούμε, για παράδειγμα, την παιδεία μας, η οποία από την φύση της έπρεπε να είναι διαμορφωμένη ώστε να προωθεί τους αρίστους. Εκτός του γεγονότος, ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα στηρίζεται ως επί το πλείστον στην απομνημόνευση, και όχι στην βελτίωση της κριτικής ικανότητας των μαθητών, έχει σαν αποτέλεσμα με τις εισαγωγικές εξετάσεις στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, μετά την μεγάλη και οργανωμένη προσπάθεια των τελειοφοίτων/αποφοίτων Λυκείου να εισέρχονται οι καλύτεροι. Μπαίνοντας, όμως, στα πανεπιστήμια και ΤΕΙ, οι νέοι φοιτητές βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα σύστημα εντελώς ξεχαρβαλωμένο, με ελλιπείς υποδομές, με συχνές καταλήψεις, με καθηγητές “αυθεντίες” και συχνά αδιάφορους, επιδιώκοντας συνήθως την παγκόσμια φοιτητική σταθερά, δηλαδή το πέντε, κλπ. Με λίγα λόγια, η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα, όπως είπε κάποιος επώνυμος πριν λίγο καιρό “παίρνει τους αρίστους και τους κάνει αχρήστους”! Βλέπουμε, δηλαδή, ότι ο κατ’ εξοχήν χώρος προώθησης και δημιουργίας αρίστων έχει μετατραπεί σε χώρος μετριότητας και ελάσσονος προσπαθείας.

Στην κλασσική Αθήνα ασχολούντο όλοι οι πολίτες με τα κοινά, ώστε “τον τε μηδέν τώνδε μετέχοντα ουκ απράγμονα, αλλά αχρείον νομίζομεν”² (δηλαδή, “αυτόν που δεν παίρνει μέρος σ’ αυτά τον θεωρούμε όχι φιλήσυχο, αλλά άχρηστο”). Άχρηστος (“ιδιώτης”), λοιπόν, εθεωρείτο αυτός που δεν ασχολείτο με τα κοινά στην Αθήνα του Περικλή. Μάλιστα έλεγαν ότι ασχολείται με τις ιδιωτικές του υποθέσεις. Στο λήμα idiot η εγκυκλοπαίδεια του διαδικτύου wikipedia γράφει μεταξύ άλλων, “η λέξη "Idiot" αρχικά αναφερόταν στον "αδαή, μή ειδικό (layman), άτομο που δεν έχει επαγγελματικές επιδεξιότητες, άτομο πνευματικά ελαττωματικό ανίκανο για την κοινή λογική… οι "idiots" εθεωρούντο ότι είχαν κακή κρίση στα δημόσια και πολιτικά θέματα. Με την πάροδο του χρόνου, ο όρος "idiot" απομακρύνθηκε από την αρχική του υποδήλωση του εγωκεντρικού και έφθασε να αναφέρεται στα άτομα με ολική κακή κρίση, άτομα που είναι βλάκες”³. Βλέπουμε, δηλαδή, ότι η ελληνική λέξη ιδιώτης έδωσε με την πάροδο του χρόνου την παραφθορά της στην αγγλική λέξη βλάκας. Τώρα βέβαια υπεισέρχεται το ερώτημα πως κατάφεραν οι σύγχρονοι πολιτικοί μας να θέσουν στο περιθώριο τα ικανά άτομα, να ιδιωτεύσουν δηλαδή, ώστε αυτοί να λυμαίνονται το κράτος. Η απάντηση ίσως βρίσκεται στην πραγματεία του Ευάγγελου Λεμπέση “Η τεράστια κοινωνική σημασία των βλακών στον σύγχρονο βίο”. Δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1941 στο νομικό έντυπο “Εφημερίς των Ελλήνων Νομικών”⁴. Γράφει για παράδειγμα ότι, “ο συνασπισμός των βλακών είναι μία μηχανική οργάνωση με βάση την αρχή της ελάχιστης προσπάθειας, για την αντιμετώπιση ισχυρότερης δύναμης στο πρόσωπο των λίγων ή του ενός. Η οργάνωση αυτή, περιορισμένης έκτασης, ονομάζεται κοινωνιολογικά κλίκα”. Παρακάτω αναφέρει ότι υπάρχει έμφυτη τάση του βλάκα να ανήκει σε ισχυρές και όσο το δυνατόν περισσότερες και πάσης φύσεως “οργανώσεις”. Έτσι έχουμε μία “αυτόματη συρροή βλακών”. Μα καλά θα πει κάποιος, έχουν τόσο μεγάλη δύναμη οι βλάκες; Πώς την αποκτούν; Ο κ. Λεμπέσης γράφει ότι, “η δυνατότητα αυτή είναι δεδομένη από τη μοιραία θέση την οποία κατέχουν οι βλάκες στην κλίμακα του κοινωνικού διαφορισμού”. Δημιουργείται, δηλαδή, μία ολόκληρη αλυσίδα βλακών που κατέχουν διάφορες θέσεις σε διαφορετικά επίπεδα. Η πραγματεία του κ. Λεμπέση είναι ένα εξαιρετικό κείμενο που αξίζει τον κόπο να διαβαστεί. Κάπως έτσι τα σύγχρονα ελληνικά κόμματα κατάφεραν να προωθήσουν και να αναδείξουν μέτριους, ανίκανους και “ιδιώτες”. Η κατηφόρα φαινόταν από χρόνια, αλλά ο “ο συνασπισμός των βλακών” ήταν πολύ ισχυρός. Έτσι, κάθε λογική φωνή δεν “ακουγόταν”. Γι’ αυτό και φθάσαμε στην σημερινή οικτρή οικονομική κατάσταση.

Για να βγει η χώρα μας από την οικονομική κρίση θα πρέπει να συνεισφέρουν όλοι ανάλογα με τις δυνάμεις τους. Πρέπει, όμως, να δοθεί έμφαση στην παιδεία της αριστείας, στην έρευνα και τις ερευνητικές υποδομές, αλλά και στο ανθρώπινο δυναμικό. Να προωθηθούν οι άξιοι και ικανοί σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας. Όχι οι μέτριοι, οι ανίκανοι και οι “ιδιώτες”. Διαφορετικά οι θυσίες μας δεν θα έχουν αποτέλεσμα.

¹ Δάφνη Σφέτσα, “Η Ελλάδα διώχνει τα παιδιά της”, εφημερίδα “ΑΥΓΗ”, 2-5-2010.

² Θουκυδίδης, “Ιστορία”, Β40, εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα, 1994.

³ http://en.wikipedia.org/wiki/Idiot

⁴ Ευαγ. Λεμπέση, “Η τεράστια κοινωνική σημασία των βλακών στον σύγχρονο βίο”, εκδόσεις Σπηλιώτη, β΄ έκδοση, Αθήνα, 2003.

του Βασίλη Τσιάντου, Καθηγητή του ΤΕΙ Καβάλας

tsiantos@otenet.gr

vtsiantos.blogspot.com

http://www.k-tipos.gr/ktipos/detail.php?ID=8959

Άρθρο στον "Καθημερινό Τύπο" της Καβάλας, 28.04.2010

Πώς βλέπουν τα κόμματα το εθνικό μας συμφέρον!

Ο κύβος ερίφθη! Η ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης της Ελλάδας είναι γεγονός. Ο Έλληνας πολίτης περιμένει να “δεί” τις επιπτώσεις από την ενέργεια αυτή στον οικογενειακό του προϋπολογισμό, και θα εκδηλώσει την οργή του ή την συναίνεσή του ανάλογα. Διότι, δεν μπορεί να ανεχθεί να πληρώσει πάλι ό ίδιος τα λάθη των πολιτικών μας.
Ούτως ή άλλως, όμως, η νέα μεταπολίτευση είναι γεγονός και αυτό πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους. Από την κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα, τους παραγωγικούς φορείς, τους ενεργούς πολίτες, τους συνδικαλιστές, κλπ. Τα σφάλματα (όπως και τα θετικά) της διακυβέρνησης από την Νέα Δημοκρατία είναι λίγο πολύ γνωστά, ή επειδή είναι πρόσφατα είναι εύκολο να τα διερευνήσουμε. Κυρίως, όμως, δεν μπόρεσε να τιθασεύει το διαχρονικό δημοσιονομικό πρόβλημα. Το τελευταίο βασανίζει την ελληνική πολιτεία δεκαετίες. Ας δούμε (από το προσωπικό αρχείο του γράφοντος) τί έλεγε ο νέος, τότε, μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 1996, υπουργός Εθνικής Οικονομίας κ. Γιάννος Παπαντωνίου σε δύο δημοσιογράφους του “Οικονομικού Ταχυδρόμου” στις 17 Οκτωβρίου 1996. Οι δημοσιογράφοι τον ρωτούν εάν δεν είχαμε εισροή κοινοτικών πόρων θα είχαμε ύφεση (δηλαδή αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης), και ο υπουργός απαντά, “Βεβαιότατα. Ή, πάντως, θα είμασταν σε βραδύτερη ανάπτυξη”. Άρα, η ανάπτυξη της οικονομίας μας στηριζόταν στους κοινοτικούς πόρους, άσχετα εάν εμείς φωνάζαμε εναντίον των ευρωπαίων φίλων μας (“ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο”). Το πιο αποκαλυπτικό είναι παρακάτω, όταν παραδέχεται ότι, “Μόνο η χώρα μας έχει μία τόσο άθλια δημοσιονομική ιστορία τις τελευταίες δύο δεκαετίες, σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη.”! Συνεχίζοντας, λέει ότι, “Μόνο η χώρα μας είχε αυτούς τους υψηλούς ρυθμούς πληθωρισμού και την γενικότερη αστάθεια στην οικονομική πολιτική. Μόνο η χώρα μας είχε τόσο μεγάλη αναξιοπιστία στις διεθνείς οικονομικές αγορές”. Το πρόβλημα, λοιπόν, πηγαίνει πολύ πίσω. Το ίδιο και τα ψέματα των κυβερνώντων, διότι διαφορετικά απαντούσαν και απαντούν σε ειδικούς οικονομικούς συντάκτες οι κυβερνώντες και διαφορετικά μιλούν σε εμάς τους αδαείς πολίτες! Στους μεν παραδέχονται την αλήθεια, στους δε χρησιμοποιούν συνθήματα και “μιλούν” στο θυμικό.
Το ίδιο φαίνεται να ακολουθεί και ο σημερινός πρωθυπουργός έχοντας σαν πρώτο μέλημα το ρίξιμο των ευθυνών στους προηγούμενους. Τις ευθύνες των προηγούμενων τις αντιλαμβανόμαστε όλοι, εξ άλλου γι’ αυτό είχαμε το εκλογικό αποτέλεσμα του Οκτωβρίου και σήμερα έχουμε τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων με το ποσοστό της Νέας Δημοκρατίας καθηλωμένο κοντά στο 20%. Επίσης, εκκρεμεί και η διερεύνηση των ποινικών ευθυνών των υπουργών της τελευταίας κυβέρνησης. Οι ευθύνες, όμως, των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, στις οποίες συμμετείχε και ο σημερινός πρωθυπουργός από το 1985, ίσως είναι πολλαπλάσιες. Ας δούμε το εξής αποκαλυπτικό για την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας της περιόδου 1990-93 από την συνέντευξη του κ. Παπαντωνίου. Λέει μεταξύ άλλων ότι κατά την περίοδο 1993-96 έγινε προσπάθεια “συμμαζέματος και νοικοκυρέματος” των δημοσίων δαπανών, συνεχίζοντας “βέβαια με συνεπικουρία και άλλων παραγόντων, δηλαδή της άσπρης τρύπας που είναι πολύ σημαντικό βεβαίως και να το πούμε αυτό ευθέως γιατί δεν μου αρέσει να κρύβω τα λόγια μου.”. Ποιά είναι η άσπρη τρύπα; Η αποκάλυψη αυτή από ενεργό πολιτικό και δη υπουργό αφοπλίζει! “Η άσπρη τρύπα είναι η αποκάλυψη πλεονασμάτων στους ασφαλιστικούς οργανισμούς, που προέκυψε από τις ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις της Ν.Δ. Τελεία και παύλα. Αυτό είναι σημαντικό.”. Όχι μόνο δεν παρέλαβε το ΠΑΣΟΚ το 1993 άδεια ταμεία, αλλά ευτύχησε να βρει και μία ασφαλιστική μεταρρύθμιση, η οποία έδωσε πλεονάσματα στα ασφαλιστικά ταμεία!
Το πνεύμα, όμως, των εκάστοτε κυβερνώντων το αποκαλύπτει στην παραπάνω συνέντευξη ο κ. Παπαντωνίου, ο οποίος σε ερώτηση για την στασιμότητα του πληθωρισμού κατά το 1996, ενώ τα προηγούμενα χρόνια υπήρχε μείωσή του, απαντά, “Το 1996 εκ των πραγμάτων χαλάρωσαν κάπως οι ρυθμοί της οικονομικής πολιτικής. Σ’ αυτό να είμαστε ειλικρινείς.”. Ο δημοσιογράφος ρωτά γιατί και ο υπουργός απαντά ειλικρινά! “Διότι το 1996 είδε το πρόβλημα του Ανδρέα Παπανδρέου, το Ωνάσειο, είδε την αλλαγή Πρωθυπουργού, είδε μία πολύ επίπονη συνεδριακή διαδικασία του κυβερνώντος κόμματος και είδε και τις εκλογές πριν ένα μήνα. Άρα, ήταν ένα έτος μίας γενικότερης πολιτικής αναταραχής, η οποία βεβαίως είχε μία εξόχως θετική κατάληξη, αλλά είχε και κάποιο κόστος σε ό,τι αφορά την υλοποίηση της πολιτικής.”. Είχα μείνει άναυδος όταν διάβασα τότε αυτή την συνέντευξη, την οποία τυχαία ανακάλυψα πριν λίγες ημέρες μέσα στο αρχείο μου. Ο κ. Παπαντωνίου ούτε λίγο ούτε πολύ ομολογεί ότι το κόμμα ήταν πάνω από την πατρίδα! Δεν έτρεχε τίποτε εάν ο πληθωρισμός έμεινε στάσιμος, σημασία είχε ότι όλα είχαν “μία εξόχως θετική κατάληξη” για το κόμμα βέβαια! Ας πλήρωνε ο κοσμάκης τα προϊόντα και τις υπηρεσίες πανάκριβα λόγω πληθωρισμού, το σημαντικό είναι να διατηρήσουμε πάση θυσία την εξουσία.
Γι’ αυτό ας σταματήσει ο πρωθυπουργός και τα μεγαλοστελέχη του ΠΑΣΟΚ τις μεγαλοστομίες και την επίρριψη ευθυνών στους προηγούμενους, διότι ο χρόνος περνάει με αποτυχίες και λάθη και ο ελληνικός λαός δεν έχει απεριόριστες αντοχές. Χρειάζεται δουλειά και ταχύτητα. Όχι εξιλαστήρια θύματα και αργοπορίες.

του Βασίλη Τσιάντου, Καθηγητή του ΤΕΙ Καβάλας

tsiantos@otenet.gr
vtsiantos.blogspot.com

http://www.k-tipos.gr/ktipos/detail.php?ID=8752

Άρθρο στον "Καθημερινό Τύπο" της Καβάλας, 22.04.2010

Πώς φθάσαμε στο ΔΝΤ;

Η εξέλιξη γύρω από την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης της Ελλάδας στο σοβαρό πρόβλημα δανεισμού που αντιμετωπίζει η χώρα μας δεν είναι θετική. Αναγκάζεται η κυβέρνηση να προσφύγει στο ΔΝΤ και την ΕΚΤ για δανεισμό. Το καλύτερο θα ήταν να τα καταφέρναμε μόνοι μας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της χώρας μας.

Πώς, όμως θα μπορούσαμε να πετύχουμε μόνοι μας όταν μόνοι μας βγάζαμε και βγάζουμε ακόμη τα μάτια μας; Υπήρχε/ει αξιοκρατία στην Ελλάδα; Τιμάμε τις αξίες και τις αρχές της ηθικής; Καταργήθηκε το ρουσφέτι; Σταμάτησε το “φακελάκι”; Τα δύο τελευταία μάλιστα, γράφτηκε πρόσφατα ότι κοστίζουν 20 δισ. ευρώ ετησίως! Προωθήθηκαν ποτέ στην Ελλάδα οι ικανοί και οι άξιοι; Ή πάντα ωφελούντο οι “ημέτεροι”, ανεξαρτήτως ικανοτήτων και ηθικής; Σταμάτησε, ακόμη και σήμερα, ο κομματισμός στην δημόσια διοίκηση; Ενδιαφερθήκαμε ποτέ σοβαρά για την μείωση των τροχαίων δυστυχημάτων, που κοστίζουν περίπου το 2,8% του ΑΕΠ ετησίως, όταν για την παιδεία δίνεται περίπου το 3,3% και για την έρευνα ψίχουλα; Έγινε ποτέ σοβαρή και σταθερή προσπάθεια να συγκρατηθεί η διαρροή του φοιτητικού συναλλάγματος, υπολογίζεται ότι είναι περίπου 1 δισ. ευρώ ετησίως; Είμασταν τόσο πλούσιοι και στέλναμε τα παιδιά μας στο εξωτερικό να σπουδάσουν; Γιατί η πολιτεία δεν βρήκε λύση στο πρόβλημα αυτό, όταν ξεκίνησε να συμβαίνει από την δεκαετία του ’60 ακόμη (χιλιάδες ήταν οι έλληνες φοιτητές στην Αυστρία την δεκαετία του ’60); Η επιθυμία των ελλήνων γονέων ώστε τα παιδιά τους να σπουδάσουν υπήρχε από τότε.

Τεράστιο πρόβλημα αντιμετωπίζει διαχρονικά η Ελλάδα με το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Οι εισαγωγές μας πάντα ήταν πολύ περισσότερες από τις εξαγωγές μας. Γιατί η πολιτεία δεν αντιμετώπισε το πρόβλημα; Έτσι δημιουργείται το έλλειμμα του προϋπολογισμού. Τέλος, υπήρχε διαχρονικά πρόβλημα με τη φοροδιαφυγή, την εισφοροδιαφυγή, κλπ. Γιατί δεν αντιμετωπίσθηκε το πρόβλημα έγκαιρα; Αντίθετα, γιατί δεν ενισχύθηκε ο τουρισμός βελτιώνοντας τις παρεχόμενες υπηρεσίες, με σταθερή ενημέρωση και επιμόρφωση όλων των εμπλεκομένων, ώστε να σεβόμαστε τους “κουτόφραγκους”, που ερχόταν να γνωρίσουν τον πολιτισμό μας και τις ομορφιές μας αφήνοντας σε εμάς τα χρήματά τους; ΟΙ εφοπλιστές μας γιατί δεν έχουν στον Πειραιά τα γραφεία τους, αλλά προτιμούν το Λονδίνο; Γιατί δεν επενδύουν στην Ελλάδα τα κέρδη τους; Αλλά, πώς να επενδύσουν οι εφοπλιστές στην Ελλάδα, όταν οι πολιτικοί μας επένδυαν σε οffshore εταιρίες; Ποιός θα σταματούσε την ατελείωτη κομπίνα και ρεμούλα που γίνεται με συμπαιγνία ιδιωτών και δημοσίων λειτουργών (μόλις σήμερα είχαμε την αποκάλυψη για τον χρηματισμό δύο γιατρών και χθές δημοσίων λειτουργών του Υπουργείου Υποδομών) ;

Οι πολιτικοί μας και τα κόμματα ήταν απόντες/α όλη την περίοδο των τελευταίων τριών δεκαετιών, ενώ αντίθετα θα έπρεπε να δείξουν τον δρόμο στους πολίτες με απόλυτη συναίνεση. Και όλα αυτά είναι μερικά από τα τραγελαφικά, και σε μερικές περιπτώσεις εγκληματικά, που γινόταν και γίνονται στην χώρα μας. Έτσι, έχω την απορία πώς θα τα καταφέρναμε μόνοι μας όταν τόσα χρόνια δεν έγιναν αυτά που έπρεπε και επιπλέον τα επιτόκια του δανεισμού εκτοξεύονται στα ύψη;

Το μεγάλο ερώτημα, βέβαια, είναι τι επιπτώσεις θα έχει στον καθένα μας, και γενικότερα στην ελληνική κοινωνία, η προσφυγή στο ΔΝΤ και την ΕΚΤ. Οψόμεθα!

του Βασίλη Τσιάντου, Καθηγητή του ΤΕΙ Καβάλας

http://www.k-tipos.gr/ktipos/detail.php?ID=8564

Άρθρο στον "Καθημερινό Τύπο" της Καβάλας, 14.04.2010

Η Διαφθορά στην Ελλάδα

Ο δημόσιος τομέας κατηγορείται τις περισσότερες φορές για την γραφειοκρατία, την διαφθορά, το υπεράριθμο ανθρώπινο δυναμικό σε σχέση με το μέγεθός του, κλπ. Στο άρθρο αυτό θα ασχοληθούμε με την διαφθορά στο δημόσιο βίο της χώρας, αναφέροντας, εκτός των άλλων, και σημαντικά στοιχεία από την έκθεση της Μή Κυβερνητικής Οργάνωσης “Διεθνής Διαφάνεια – Ελλάς” για την διαφθορά στην χώρα μας για το 2009, η οποία όμως μελετά την διαφθορά και στον ιδιωτικό τομέα.
Η ΜΚΟ “Διεθνής Διαφάνεια – Ελλάς”, με την βοήθεια της εταιρίας δημοσκοπήσεων Public Issue, πραγματοποίησε ποσοτική έρευνα με τηλεφωνικές συνεντεύξεις με τη χρήση δομημένων ερωτηματολογίων σε 6122 νοικοκυριά από όλη τη χώρα, στο διάστημα από τον Ιούλιο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2009. Από το σύνολο των νοικοκυριών το 13,4% ανέφερε περιστατικά διαφθοράς είτε στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα. Μεγαλύτερο είναι το ποσοστό διαφθοράς στον δημόσιο τομέα. Πιό συγκεκριμένα, το 9,3% αναφέρει περιστατικά διαφθοράς στο δημόσιο, και το 5,3% στον ιδιωτικό τομέα. Αξιοσημείωτο είναι επίσης τα ποσά που πλήρωσαν, πέρα από τα νόμιμα, για να διεκπεραιωθεί μία υπόθεσή τους. Ο μέσος όρος είναι 1355 ευρώ για τον δημόσιο τομέα και 1671 ευρώ για τον ιδιωτικό. Σημαντική είναι η αναγωγή των ποσών αυτών σε εθνικό επίπεδο, από την οποία φαίνεται ότι κατά μέσο όρο 462 εκατ. ευρώ ζητήθηκαν από το δημόσιο, και 325 εκατ. ευρώ από τον ιδιωτικό. Συνολικά, δηλαδή, 787 εκατ. ευρώ δαπανήθηκαν από τα ελληνικά νοικοκυριά για χρηματισμό υπαλλήλων στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, για να προωθηθούν οι εργασίες τους!
Στον δημόσιο τομέα προηγούνται τα νοσοκομεία με 3,1% (επί του συνόλου 9,3%), οι εφορίες με 1,5%, οι πολεοδομίες με 1,5%, το υπουργείο μεταφορών με 0,2%, κλπ. Στη συνέχεια στην έκθεση αναφέρονται και οι συγκεκριμένοι λόγοι χρηματισμού των υπαλλήλων. Για παράδειγμα, στις πολεοδομίες το 46,7% πλήρωσε κάποιον υπάλληλο για να προωθηθεί η άδεια οικοδομής, το 7,8% για νομιμοποίηση αυθαιρέτου, το 7,8% για έκδοση δικαιολογητικών, το 4,4% για άδεια καταστήματος, κλπ. Στον ιδιωτικό τομέα προηγούνται πάλι τα ιδιωτικά νοσοκομεία (15,5%), και ακολουθούν οι τράπεζες (10,8%), οι δικηγόροι/νομικοί (9%), οι γιατροί/ιατρεία (9%), τα ιδιωτικά ΚΤΕΟ (4,6%), κλπ.
Σημαντικά ευρήματα είναι επίσης ότι η γνώμη των πολιτών είναι ότι υπάρχει μεγάλη διαφθορά στην ελληνική κοινωνία (το 85% το πιστεύει), αλλά παρήγορο είναι ότι το 60% πιστεύει ότι μπορεί η χώρα μας να γίνει μία χώρα χωρίς διαφθορά. Τέλος, ο δείκτης διαφθοράς για την χώρα μας σύμφωνα με την Διεθνή Διαφάνεια είναι 3,8 σε μία κλίμακα από 0 έως 10. Την μεγαλύτερη βαθμολογία παίρνει μία χώρα στην οποία υπάρχουν πολιτική σταθερότητα, μακροχρόνιες δομές και κανονισμοί σε περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων, και φορείς του δημοσίου που λειτουργούν οργανωμένα, αποτελεσματικά και σταθερά. Έτσι, η χώρα μας βρίσκεται χαμηλά στην παγκόσμια κατάταξη, στην 71η θέση, έχοντας την ίδια βαθμολογία με την Βουλγαρία, την FYROM, και την Ρουμανία. Οι χώρες των Βαλκανίων, δηλαδή, έχουν δημιουργήσει ένα ενιαίο μπλόκ στην διαφθορά!
Σαν επίλογο, θα θέλαμε να τονίσουμε ότι εάν δεν βελτιωθούμε σε τομείς όπως η διαφθορά, η οποία κοστίζει περίπου 800 εκατ. ευρώ ετησίως στον πολίτη, θα είναι δύσκολο να πείσουμε τους εταίρους μας για τις αγνές μας προθέσεις μας. Θα θεωρούν ότι σύντομα μόλις “πέσουν τα φώτα” θα κάνουμε τα ίδια. Άρα, η αξιοπιστία μας θα είναι χαμηλή και προφανώς τα επιτόκια θα παραμένουν υψηλά.


του Βασίλη Τσιάντου, Καθηγητή του ΤΕΙ Καβάλας

http://www.k-tipos.gr/ktipos/detail.php?ID=8278

Άρθρο στον "Καθημερινό Τύπο" της Καβάλας, 08.04.2010

Οι κοινωνικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης

Η οικονομική κρίση που διέρχεται η Ελλάδα είναι βαθιά και η εκτίμησή μας είναι ότι θα διαρκέσει για αρκετά χρόνια. Επίσης, άρχισαν να διαφαίνονται και οι κοινωνικές της επιπτώσεις (ανεργία, εγκληματικότητα, αυτοκτονίες, κλπ.).

Το τελευταίο διάστημα ανακοινώθηκαν τα συμπεράσματα από δύο έρευνες, μία της εταιρείας Marc για λογαριασμό του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθήνας¹, και η δεύτερη της εταιρίας Interview για το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΒΕΘ)². Η πρώτη έρευνα κατέγραψε, για το 2009, σημαντική μείωση τόσο του τζίρου της συντριπτικής πλειονότητας των βιοτεχνικών επιχειρήσεων της Αθήνας όσο και της απασχόλησης. Σύμφωνα με την έρευνα, ο τζίρος των επιχειρήσεων μειώθηκε κατά περίπου 1/3 το 2009 και η απασχόληση κατά 25.000 άτομα, ενώ η εκτίμηση των επιχειρηματιών ότι θα προχωρήσουν το επόμενο διάστημα σε απολύσεις σημειώνει σημαντική αύξηση κατά 10% σε σχέση με προηγούμενη έρευνα που είχε γίνει το καλοκαίρι.

Η δεύτερη έρευνα είχε θέμα το ασφαλιστικό και ερωτήθηκαν 405 ενεργοί επιχειρηματίες, μέλη του ΒΕΘ, και 300 συνταξιούχοι. Οι 4 στους 10 συνταξιούχους αναγκάζονται να εργασθούν για να επιβιώσουν, ενώ το 69% θεωρεί ότι η σύνταξη είναι χαμηλή. Επιπλέον, τα στοιχεία έδειξαν ότι βγαίνουν στην σύνταξη στα 61,8 έτη κατά μέσο όρο, έχοντας πληρώσει εισφορές κατά μέσο όρο 32,7 έτη. Τέλος, το 43% απαντά ότι χειροτέρευσε η ζωή του μετά την σύνταξη.

Εάν, λοιπόν, αναλογισθεί κανείς την πρωτόγνωρη οικονομική κατάσταση που περνάει η Ελλάδα, και την οποία επιβεβαιώνουν στοιχεία όπως οι παραπάνω δύο έρευνες, είναι εύκολο να συμπεράνει κανείς ότι ταυτόχρονα θα αυξάνονται και οι κοινωνικές επιπτώσεις³. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας⁴ προειδοποιούσε από τον Ιανουάριο του 2009 για τις επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Επίσης, έδινε ιδιαίτερη έμφαση για τις αναπτυσσόμενες χώρες που θα καταφύγουν στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο! Τόνιζε, μάλιστα, ο ΠΟΥ ότι η πρώτη προτεραιότητα σε κάθε χώρα, που θα αντιμετωπίσει απότομη οικονομική πτώση, πρέπει να είναι η προστασία της ζωής και των περιουσιών των πολιτών που θα είναι σε μεγαλύτερο ρίσκο. Παρατηρούμε μία επικίνδυνη αύξηση της εγκληματικότητας, κυρίως στα αστικά κέντρα τα οποία υφίστανται προφανώς την μεγαλύτερη πίεση από την ανεργία, ή την ανασφάλεια της εργασίας. Στα στατιστικά στοιχεία που έδωσε στην δημοσιότητα η Ελληνική Αστυνομία⁵ για το 2009, αναφέρονται 388 ληστείες στην Αττική, με λίγα λόγια 13 ληστείες την ημέρα. Ο αριθμός αυτός είναι αυξημένος κατά 43,91% σε σχέση με τον αντίστοιχο του 2008! Αξίζει να προσεχθεί και το σχόλιο του κ. Μιχάλη Διαβάτη, Νομαρχιακού Συμβούλου Κέρκυρας, ο οποίος σε σχετικό άρθρο του στην Ιστοσελίδα του καναλιού Corfu Channel⁶, τονίζει ότι “αν αυτοί οι αριθμοί σας προκαλούν τρόμο, τότε του χρόνου τέτοια εποχή τα στοιχεία που θα προκύψουν για την εγκληματικότητα θα προκαλέσουν σεισμό και ίσως παραίτηση Υπουργών και Αρχηγών!”. Ας ελπίσουμε, όπως γράφει και ο ίδιος, ότι δεν θα βγεί αληθινός στις προβλέψεις του.

Ένα δεύτερο ανησυχητικό σημείο, που παίρνει και αυτό εκρηκτικές διαστάσεις, είναι η αύξηση των αυτοκτονιών για οικονομικούς λόγους. Στην εφημερίδα “Πρώτο Θέμα” αναφέρεται ότι “Ένας Έλληνας αυτοκτονεί κάθε μέρα λόγω χρεών”⁷! Στην Αθήνα λειτουργεί η Μή Κυβερνητική Οργάνωση “Κλίμακα”, η οποία προσφέρει βοήθεια σε τέτοιες περιπτώσεις. Χρησιμοποιείται μάλιστα και τηλεφωνική γραμμή, το 1018, με σκοπό την υποστήριξη συνανθρώπων μας που έχουν χρέη, είναι άνεργοι, ή αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα.

Τα παραπάνω προβλήματα έχει περιγράψει με γλαφυρό και ακριβή τρόπο ο συμπολίτης μας Πασχάλης Λέξας στην επιστολή του στην εφημερίδα “Το Βήμα”. Άνεργος ο ίδιος για περισσότερο από ένα χρόνο, γράφει στην επιστολή του, “Δούλευα για να ζω. Δεν έκλεβα για να... έχω. Οι άνθρωποι οι άνεργοι είναι εντελώς εκτεθειμένοι και απροστάτευτοι. Είναι, πιστεύω, το τέλος του ίσιου... δρόμου. Ο τέλειος συνδυασμός να γίνει κάποιος παράνομος και απατεώνας πραγματικός.”⁸. Όταν εξαντλούνται οι πόρτες που χτυπά κάποιος για να αντιμετωπίσει το πρόβλημά του, τότε πέφτει σε απόγνωση. Έτσι, μπροστά σε μία αδιάφορη πολιτεία, μία ατομικιστική κοινωνία, μία κοινωνία ανέτοιμη να αντιμετωπίσει αυτή την μεγάλη οικονομική κρίση τα παραπάνω φαινόμενα θα πληθαίνουν συνεχώς. Γι’ αυτό θα πρέπει να δημιουργηθούν άμεσα οι αναγκαίοι μηχανισμοί αντιμετώπισης τέτοιων προβλημάτων σε εθνικό, αλλά και τοπικό επίπεδο.

Προτείνουμε,

1. Την δημιουργία ταμείου αλληλοβοήθειας σε τοπικό επίπεδο με πρωτοβουλία των τοπικών φορέων.

2. Την δημιουργία γραφείου και τηλεφωνικής γραμμής υποστήριξης συνανθρώπων μας που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα.

3. Την συνένωση των προσπαθειών όλων των τοπικών συλλόγων προς αυτή την κατεύθυνση.

4. Την ενεργοποίηση όλων των ειδικών, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, συμβούλων εργασίας, κλπ. σε εθελοντική βάση, ώστε να παρέχεται βοήθεια από ειδικούς.

5. Το πάγωμα των πλειστηριασμών από τράπεζες, δημόσιο, ιδιώτες για χρέη, κλπ.

Κλείνοντας, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι εκτός από τις σοβαρές προσπάθειες που πρέπει να καταβάλει η πολιτεία για την δημοσιονομική εξυγίανση, θα πρέπει να γίνει και μία μεγάλη προσπάθεια σε εθελοντική βάση, ανάλογη των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Διαφορετικά, κινδυνεύει η κοινωνία και η χώρα μας να πληγεί ανεπανόρθωτα.

του Βασίλη Τσιάντου, Καθηγητή του ΤΕΙ Καβάλας

¹ http://www.acsmi.gov.gr/

² http://www.interview.com.gr/gr/research.htm

³ Θ.Κ. Κωνσταντινίδης, Αυτοκτονίες και οικονομική κρίση, Εφημερίδα Μακεδονία, 7 Φεβρουαρίου 2010.

⁴ http://www.who.int/mediacentre/events/meetings/2009_financial_crisis_report_ en_.pdf

⁵ http://www.astynomia.gr/

⁶ Μιχάλης Διαβάτης, Στατιστική Προσέγγιση Εγκληματικότητας, 31 Μαρτίου 2010, http://corfutv.gr/

⁷ Εφημερίδα “Πρώτο Θέμα”, 28 Μαρτίου 2010, σελ. 38-39.

⁸ Εφημερίδα “Το Βήμα”, 2 Απριλίου 2010.

http://www.k-tipos.gr/ktipos/detail.php?ID=8100

Άρθρο στον "Καθημερινό Τύπο" της Καβάλας, 31.03.2010

Οικονομική κρίση και έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος (2)

Είναι γενικώς αποδεκτό, εκτός εάν εξυπηρετούνται πολιτικά μικροσυμφέροντα, ότι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα (όπως γράψαμε την προηγούμενη εβδομάδα) είναι αποτέλεσμα κακής οικονομικής πολιτικής αρκετών δεκαετιών. Ας δούμε όμως, με απλά λόγια, τί χρειάζεται να γίνει και ποιές δράσεις απαιτούνται για να βγούμε από την κρίση.

Σημαντικό, και χωρίς δεύτερη επιλογή, είναι ο περιορισμός του δημοσίου χρέους και η μείωση του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού. Για το δεύτερο, το Επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΕΠΣΑ) προβλέπει μείωση από το 12,9% στο 8%. Αυτό θα επιτευχθεί με την διεύρυνση της φορολογικής βάσης, με την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής (σε αυτό θα πρέπει να συνεισφέρουμε όλοι) και εισφοροδιαφυγής. Επιπλέον, πρέπει να σταματήσει η σπατάλη του δημοσίου τομέα. Η τελευταία, δυστυχώς, συνεχίζεται ακόμη και σήμερα. Αρκεί να ανοίξει κάποιος οποιαδήποτε κυριακάτικη εφημερίδα, συμπολιτευόμενη ή αντιπολιτευόμενη, για να βρεί και μία νέα περίπτωση σπατάλης δημοσίου χρήματος από υψηλόβαθμους κρατικούς λειτουργούς.

Η δημοσιονομική προσαρμογή θα γίνει με διάφορες δράσεις, όπως δραστική μείωση δημοσίου χρέους, έλεγχο των δαπανών υγείας, κλπ., αλλά θα πρέπει να συνδυασθεί και με την βελτίωση της ποιότητας των δημοσίων οικονομικών. Δηλαδή, θα πρέπει να γίνεται “αποτελεσματική και αποδοτική χρήση των σπανιζόντων δημοσίων πόρων”¹. Όλοι συμφωνούμε ότι πρέπει να διατεθούν αυξημένα κονδύλια για την παιδεία, την υγεία, τις υποδομές, κλπ. Πώς θα γίνει, όμως, αυτό; Ανεξέλεγκτα, ή με βάση ποσοτικοποιημένους δείκτες; Διότι, εάν δεν χρησιμοποιηθούν αποδοτικά οι λιγοστοί πλέον πόροι, δεν θα βελτιωθεί η παραγωγικότητα και η ανταγωνιστικότητα του δημοσίου τομέα. Επομένως, κατά την γνώμη μας, θα πρέπει να δοθούν αυξημένοι πόροι για την ανάπτυξη και βελτίωση του ανθρωπίνου δυναμικού, για την ενίσχυση των υποδομών, για την χρήση νέων τεχνολογιών, κλπ.

Τέλος, θα πρέπει να καταπολεμηθεί η γραφειοκρατία στο δημόσιο, να γίνει ταχεία αξιοποίηση των πόρων από το ΕΣΠΑ (Δ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης), να προωθηθεί η πράσινη ανάπτυξη και να αναβαθμισθεί η παιδεία με την ενθάρρυνση της καινοτομίας και της έρευνας.

του Βασίλη Τσιάντου, Καθηγητή του ΤΕΙ Καβάλας

¹ Έκθεση Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Μάρτιος 2010, σελ. 20

http://www.k-tipos.gr/ktipos/detail.php?ID=7921